Jak Polacy najczęściej tracą pieniądze w UK – typowe oszustwa i jak się przed nimi bronić

Najpopularniejsze schematy oszustw

1. Fałszywe oferty pracy

Jednym z najczęstszych oszustw wymierzonych w Polaków w UK są fałszywe ogłoszenia o pracę. Oszuści, podszywając się pod agencje rekrutacyjne, oferują atrakcyjne posady, które nie wymagają znajomości języka angielskiego ani doświadczenia. Często wymagają jednak wpłaty zaliczki na rzekome koszty administracyjne, szkolenia czy zakwaterowanie.

Przykład: W 2009 roku odnotowano wzrost liczby Polaków poszkodowanych przez oszustów podających się za pośredników pracy. Ofiary, głównie z małych miejscowości w Polsce, płaciły setki funtów za fikcyjne usługi, po czym lądowały w UK bez pracy, mieszkania, a czasem nawet na ulicy. Oszuści znikali, a ofiary rzadko zgłaszały sprawę na policję z powodu bariery językowej lub wstydu.

Jak się chronić?

• Korzystaj z renomowanych agencji pracy zarejestrowanych w UK, np. poprzez Jobcentre Plus lub sprawdzone portale jak Indeed.

• Nigdy nie wpłacaj pieniędzy z góry za obietnicę pracy.

• Weryfikuj dane firmy – sprawdź jej rejestrację w Companies House i opinie w internecie.

• Jeśli oferta brzmi zbyt pięknie, by była prawdziwa, prawdopodobnie jest oszustwem.

2. Fałszywe inwestycje i „okazje życia”

Oszustwa inwestycyjne to plaga, która dotyka Polaków zarówno w UK, jak i w Polsce. Reklamy w mediach społecznościowych obiecują szybkie zyski z inwestycji w kryptowaluty, forex czy akcje, często wykorzystując wizerunki znanych osób, takich jak celebryci czy politycy, bez ich zgody. Po wpłacie „minimalnego wkładu” kontakt z „doradcą” się urywa.

Przykład: W 2022 roku zespół CSIRT KNF zidentyfikował 17,2 tys. fałszywych domen stworzonych w celu wyłudzenia pieniędzy, w tym wiele dotyczących fałszywych inwestycji. Reklamy na Facebooku i Instagramie kusiły Polaków w UK zyskiem „bez ryzyka”, co kończyło się utratą oszczędności.

Jak się chronić?

• Nie ufaj reklamom obiecującym szybki zysk – w inwestycjach zawsze istnieje ryzyko.

• Weryfikuj licencję firmy inwestycyjnej na stronie Financial Conduct Authority (FCA).

• Nie podawaj danych osobowych ani nie dokonuj przelewów bez sprawdzenia wiarygodności firmy.

• Skonsultuj się z niezależnym doradcą finansowym przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

3. Phishing i fałszywe wiadomości

Phishing to metoda, w której oszuści wysyłają SMS-y, e-maile lub wiadomości w mediach społecznościowych, podszywając się pod banki, urzędy (np. HMRC) lub firmy kurierskie. Celem jest wyłudzenie danych logowania, numerów kart płatniczych lub przelewów na „bezpieczne konto”.

Przykład: W 2025 roku klienci PKO Banku Polskiego w UK otrzymywali SMS-y o konieczności aktualizacji aplikacji bankowej. Po kliknięciu w link użytkownicy instalowali złośliwe oprogramowanie, które pozwalało oszustom przechwycić dane logowania i sklonować karty płatnicze za pomocą technologii NFC.

Jak się chronić?

• Nie klikaj w linki z wiadomości od nieznanych nadawców.

• Weryfikuj adresy stron internetowych – fałszywe często mają drobne różnice w nazwie (np. „hmrc-gov.uk” zamiast „hmrc.gov.uk”).

• Kontaktuj się z bankiem lub urzędem bezpośrednio przez oficjalne numery telefonów lub strony.

• Używaj dwuskładnikowego uwierzytelniania (2FA) w aplikacjach bankowych.

4. Oszustwa „na policjanta” lub „na urzędnika”

Oszuści dzwonią, podszywając się pod policję, urzędników HMRC lub inne instytucje, twierdząc, że konto ofiary jest zagrożone lub że należy uregulować zaległy podatek. Nakładają presję czasową, aby zmusić do szybkiego działania.

Przykład: W 2016 roku odnotowano przypadki oszustw „na policjanta” skierowanych do starszych Polaków w UK. Oszuści, działający głównie z Wielkiej Brytanii, nakłaniali ofiary do przekazania pieniędzy na „bezpieczne konto”. Ofiarami były głównie osoby powyżej 70. roku życia.

Jak się chronić?

• Policja ani HMRC nigdy nie proszą o przelewy czy podanie danych przez telefon.

• Rozłącz się i zadzwoń na oficjalny numer instytucji, aby zweryfikować rozmówcę.

• Nie podawaj danych osobowych ani finansowych w rozmowach telefonicznych.

5. Fałszywe zbiórki i aukcje

Oszuści wykorzystują ludzką empatię, organizując fałszywe zbiórki na cele charytatywne, np. na powodzian czy chore dzieci. Innym schematem są fikcyjne aukcje na platformach takich jak eBay, gdzie towar nigdy nie zostaje wysłany.

Przykład: W 2024 roku w mediach społecznościowych pojawiły się fałszywe zbiórki na powodzian, wykorzystujące logo WOŚP lub Caritas. Polacy w UK, chcąc pomóc rodakom, tracili pieniądze na rzecz oszustów.

Jak się chronić?

• Weryfikuj zbiórki na oficjalnych stronach organizacji charytatywnych.

• Kupuj na platformach z ochroną kupującego (np. eBay, PayPal) i sprawdzaj opinie sprzedawcy.

• Zgłaszaj podejrzane aukcje lub zbiórki na platformie, na której się pojawiły.

Co robić, gdy padniemy ofiarą oszustwa?

1. Zgłoś incydent:

   • Skontaktuj się z brytyjską policją (Action Fraud, tel. 0300 123 2040 lub online na www.actionfraud.police.uk).

   • Jeśli straciłeś dane bankowe, natychmiast powiadom swój bank.

   • Zgłoś podejrzane wiadomości lub strony do CERT Polska (https://incydent.cert.pl/) lub brytyjskiego NCSC (National Cyber Security Centre).

2. Zabezpiecz swoje dane:

   • Zmień hasła do kont bankowych, e-maili i mediów społecznościowych.

   • Włącz dwuskładnikowe uwierzytelnianie (2FA) tam, gdzie to możliwe.

   • Monitoruj swoje konto bankowe pod kątem nieautoryzowanych transakcji.

3. Skonsultuj się z prawnikiem:

   • W niektórych przypadkach, np. przy dobrowolnych przelewach, możliwe jest odzyskanie pieniędzy przez sąd, jak w przypadku emerytki z Wrocławia, która odzyskała 50 tys. zł.

4. Edukuj się:

   • Skorzystaj z zasobów edukacyjnych, np. aplikacji mObywatel, która oferuje porady dotyczące cyberbezpieczeństwa i możliwość zgłaszania podejrzanych incydentów.

Praktyczne wskazówki na co dzień

• Bądź sceptyczny: Oferty „zbyt piękne, by były prawdziwe” zwykle są oszustwem.

• Weryfikuj źródła: Sprawdzaj adresy stron, numery telefonów i dane firm w oficjalnych rejestrach.

• Edukuj się i innych: Dziel się wiedzą o oszustwach z rodziną i znajomymi, szczególnie z osobami starszymi.

• Używaj bezpiecznych narzędzi: Antywirus, VPN i regularne aktualizacje oprogramowania mogą uchronić przed złośliwym oprogramowaniem.

Polacy w UK są szczególnie narażeni na oszustwa ze względu na barierę językową, zaufanie do instytucji i chęć szybkiego zarobku lub pomocy innym. Kluczem do ochrony jest czujność, weryfikacja informacji i unikanie pochopnych decyzji. Jeśli padłeś ofiarą oszustwa, działaj szybko – zgłoś sprawę odpowiednim służbom i zabezpiecz swoje dane. W dobie cyfryzacji edukacja i ostrożność to najlepsze narzędzia, by nie stracić oszczędności życia.